Edukując Ritę

Od momentu prapremiery w Londynie w 1980 roku losy bohaterów sztuki Willy’ego Russella Educating Rita – profesora literatury Franka i fryzjerki Rity, która się zapisuje na jego wykłady na Uniwersytecie Otwartym, – budzą gorące emocje u setek tysięcy widzów w dziesiątkach krajów na wszystkich kontynentach.

Czy lekcyjne spotkania poświęcone analizie wierszy, powieści i dramatów mogą zawierać na tyle olbrzymi ładunek humoru, dramatyzmu i namiętności, żeby stać się fabułą poruszającej tragikomedii, uznanej za klasykę współczesnego teatru?

„Literatura w edukując RITĘ jest dla autora jedynie pretekstem do rozmowy o życiu. Russell dialoguje z widzem z tą samą dozą szacunku i szczerości, z jaką traktuje swoich bohaterów. Ich spotkania stają się opowieścią o dwóch fascynujących osobowościach, o ich pasjach, marzeniach i lękach, o ich poszukiwaniu miłości, o ich ciężko wywalczonych zwycięstwach i gorzkich rozczarowaniach, o ich wzajemnej edukacji i poznawaniu. Ale także opowieścią o „raju utraconym”, jakim stała się nasza współczesność, w której ludzkość uczy się na nowo odnajdywać sens najbardziej podstawowych pojęć, takich jak wolność jednostki czy rola kobiety w społeczeństwie – mówi Eugeniusz Korin.

Dlatego też nowa interpretacja edukując RITĘ uwypukla kobiecą perspektywę sztuki, którą w misterny sposób zawarł w niej Russell.

Nie przypadkiem tytułowa bohaterka jego sztuki zmienia swoje prawdziwe imię z Susan na Ritę. Robi to w podziwie dla amerykańskiej pisarki Rity Mae Braun i jej autobiograficznej powieści Rubyfruit Jungle (Dżungla rubinowych owoców), z którą się nie rozstaje i do przeczytania której zmusza swojego wykładowcę.

Książka wydana w 1973 r. w Nowym Jorku, przepełniona krytyką patriarchalnego społeczeństwa oraz afirmacją równouprawnienia i samostanowienia kobiet, uważana jest teraz za klasykę literatury lesbijskiej, a jej autorka stała się prominentną działaczką na rzecz praw kobiet i osób LGBT. Główne przesłanie książki można zawrzeć w tym jednym cytacie z niej: „Najbardziej rewolucyjna rzecz, jaką możesz zrobić, to być sobą, mówić swoją prawdę, otworzyć ramiona na życie, w tym na ból. Znaleźć swoje pasje.” Bohaterka edukując RITĘ z pewnością podpisałaby się pod każdym z tych słów.

Na scenie zobaczymy dwie osobowości polskiego teatru i kina – Marię Dębską oraz Mirosława Bakę.

Autor tekstu: Willy Russell
Inscenizacja i reżyseria: Eugeniusz Korin
Scenografia: Justyna Elminowska
Opracowanie muzyczne: (na podstawie utworu Recomposed by Max Richter – Vivaldi The Four Seasons) Eugeniusz Korin
Tłumaczenie: Małgorzata Semil
Opracowanie tekstu: Eugeniusz Korin